http://www.ekizceliler.com/wiki/index.php?title=Pe%C3%A7enekler&feed=atom&action=historyPeçenekler - Değişiklik geçmişi2024-03-29T11:45:26ZViki üzerindeki bu sayfanın değişiklik geçmişi.MediaWiki 1.26.4http://www.ekizceliler.com/wiki/index.php?title=Pe%C3%A7enekler&diff=737&oldid=prev95.96.224.186: Yeni sayfa: "{{Eski ülke bilgi kutusu |kendi_dilindeki_adı = |tam_adı = Peçenek Hanlığı |yaygın_adı = Peçenekler |statü = [..."2017-05-25T14:05:36Z<p>Yeni sayfa: "{{Eski ülke bilgi kutusu |kendi_dilindeki_adı = |tam_adı = Peçenek Hanlığı |yaygın_adı = Peçenekler |statü = [..."</p>
<p><b>Yeni sayfa</b></p><div>{{Eski ülke bilgi kutusu<br />
|kendi_dilindeki_adı = <br />
|tam_adı = Peçenek Hanlığı<br />
|yaygın_adı = Peçenekler<br />
|statü = [[Han (unvan)|Hanlık]]<br />
|yönetim_biçimi = [[Han (unvan)|Hanlık]]<br />
|kuruluş_yılı = 860<br />
|yıkılış_yılı = 1091<br />
|olay1 = <br />
|olay_tarihi1 = <br />
|olay2 = <br />
|olay_tarihi2 = <br />
|olay3 = <br />
|olay_tarihi3 = <br />
|olay4 = <br />
|olay_tarihi4 = <br />
|öncel1 = Hazar Devleti<br />
|bayrak_öncel1 = <br />
|resim_öncel1 = <br />
|öncel2 = <br />
|bayrak_öncel2 = <br />
|öncel3 = <br />
|bayrak_öncel3 = <br />
|öncel4 = <br />
|bayrak_öncel4 = <br />
|öncel5 = <br />
|bayrak_öncel5 = <br />
|ardıl1 = Kumanlar<br />
|bayrak_ardıl1 = <br />
|resim_ardıl1 = <br />
|ardıl2 = <br />
|bayrak_ardıl2 = <br />
|ardıl3 = <br />
|bayrak_ardıl3 = <br />
|ardıl4 = <br />
|bayrak_ardıl4 = <br />
|ardıl5 = <br />
|bayrak_ardıl5 =<br />
<br />
|bayrak = <br />
|bayrak_altyazısı = <br />
|bayrak_bağlantısı = <br />
|bayrak_türü =<br />
<br />
|arma = <br />
|arma_altyazısı = <br />
|arma_bağlantısı = <br />
|sembol_türü =<br />
<br />
|harita = Khazarfall1.png<br />
|harita_altyazısı = 1015 yılında Avrupa, Peçenekler Mavi ile gösteriliyor.<br />
<br />
|başkent = <br />
|sürgündeki_başkent = <br />
|latd = |latm = |latNS = |longd = |longm = |longEW =<br />
<br />
|slogan = <br />
|ulusal_marş = <br />
|yaygın_diller = [[Peçenekçe]]<br />
|din = [[Hıristiyanlık]], [[Tengricilik|Tengri dini]]<br />
|para_birimi =<br />
<br />
|yönetici1 = <br />
|yönetici2 = <br />
|yönetici3 = <br />
|yönetici4 = <br />
|yönetici_yılları1 = <br />
|yönetici_yılları2 = <br />
|yönetici_yılları3 = <br />
|yönetici_yılları4 = <br />
|yönetici_unvanı = <br />
|vekil1 = <br />
|vekil2 = <br />
|vekil3 = <br />
|vekil4 = <br />
|vekil_yılları1 = <br />
|vekil_yılları2 = <br />
|vekil_yılları3 = <br />
|vekil_yılları4 = <br />
|vekil_unvanı =<br />
<br />
|yasama_organı = <br />
|meclis1 = <br />
|meclis_türü1 = <br />
|meclis2 = <br />
|meclis_türü2 =<br />
<br />
|istatistik_yılı1 = <br />
|yüzölçümü1 = <br />
|nüfus1 = <br />
|istatistik_yılı2 = <br />
|yüzölçümü2 = <br />
|nüfus2 = <br />
|istatistik_yılı3 = <br />
|yüzölçümü3 = <br />
|nüfus3 = <br />
|istatistik_yılı4 = <br />
|yüzölçümü4 = <br />
|nüfus4 = <br />
|istatistik_yılı5 = <br />
|yüzölçümü5 = <br />
|nüfus5 = <br />
|günümüzdeki_durumu = <br />
|dipnotlar = <br />
}} <br />
'''Peçenekler''' veya '''Beçenekler''', [[Göktürk Devleti]]'nin sona ermesinden sonra ana yurtları olan [[Orta Asya|Batı Sibirya]]'dan, [[Ural Dağları]] ve [[Yenisey Irmağı]] arası bölgeden, köklü şekilde yerleşip kendilerine yurt ettikleri Koban Bölgesine göç edip yerleşmişlerdir. Koban Bölgesini kendilerine merkez edip oradan [[Kafkaslar]]a, (Hazar ve Karadeniz arasındaki bölgeye) ve [[Doğu Avrupa]] Bölgelerine akınlar ve etkileri olmuştur.<br />
<br />
Peçenekler, [[Orta Asya]]'dan [[Avrupa]]'ya göç ederek tarihte etkin olmuş; ama devlet kuramamış [[Türk halkları]]ndan birisidir. Daha sonra çoğunluğunun [[Hıristiyanlık|Hıristiyanlığ]]ı kabul ettiği ve [[Avrupa]] [[halk]]ları arasında eriyerek yok oldukları ileri sürülür.<br />
<br />
[[Divânu Lügati't-Türk]]'te Peçenekler, Oğuz - Üçok Boylarından oldukları ifade edilir. Bizans devrinde Anadolu'ya göç etmelerinden dolayı <ref>Gumilev (eski Türkler)</ref> "''Rum yakınında oturan Türklerden bir bölük''"<ref>[http://tdkterim.gov.tr/dlt/sozluk/?kelime=be%C3%A7enek&kategori=dltbul&hng=ltn&ayn=icn TDK Divânu Lügati't-Türk Veri Tabanı]</ref> şeklinde tasvir edilerek Peçeneklerin [[Doğu Roma İmparatorluğu|Bizans]] ile yakınlığı dile getirilmiştir.<br />
<br />
[[1071]] yılındaki [[Malazgirt Meydan Muharebesi]]nde [[Büyük Selçuklu Devleti]]ne karşı Bizansın tarafında yer almışlardır. Sonradan Büyük Selçuklu tarafına geçen Peçenekler, Büyük Selçukluların bu savaşı kazanmalarında önemli rol oynamışlardır.<br />
<br />
== Kökeni ==<br />
Peçenekler<ref name="atalay">Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 57.</ref>, [[Oğuz Kağan Destanı]]'na göre [[Oğuz Türkleri]]nin 24 boyundan biri ve [[Kaşgarlı Mahmud]]'a göre [[Divân-ı Lügati't-Türk]]'te yirmi iki Oğuz bölüğünden "''... Ondokuzuncusu; "'''بآجانآك''' Beçenek"lerdir. Belgeleri şudur : [[Dosya:Pecenek.svg|30px]]''"<ref name="atalay" /> şeklinde tanımladığı Oğuzların [[Üçoklar|Üçok]] kolundan bir [[Türk boyları|Türk boyudur]].<br />
<br />
[[Göktürk]]lerin batı kanadını oluşturan Onoklardan meydana gelen Peçeneklerin, 6. yüzyılda [[Issık Göl|Issık]] ve [[Balkaş Gölü]] gölleri çevresinde oturduğu görülmektedir. 8. yüzyılda Oğuzların baskısıyla batıya göç ederek [[Seyhun]] nehri dolaylarına yerleştiler. Daha sonra hareketlerine devam ederek [[Aral Gölü]] ile [[Hazar Denizi]]'nin kuzey bölgesindeki topraklara yayıldılar.<br />
<br />
''Peçenek Hanlığı'' ([[860]]-[[1091]]) [[Hudud ul-'alam min al-mashriq ila al-maghrib]] ([[Arapça]]: '''حدود العالم من المشرق الی المغرب''') tanınmamış bir yazar tarafından 982 yılında yazımı biten, daha sonra [[Gurlular]]ın hükümdarı ''Abu ul-Harith Muhammad ibn Ahmad''’a sunulan Arapça yazılmış bu kitapta Peçenekler ''Bachanāk-i Turk'' ve ''Turkān-i Bachanākī'' olarak adlandırılmıştır.<ref>[http://www.kroraina.com/hudud/hud_47.html Hudud al-'Alam, The Regions of the World] {{en}}</ref><br />
<br />
== Tarih ==<br />
[[Dosya:Pecenek.svg|thumb|150px|sol|Peçenek [[Damga (işaret)|damga]]sı]]<br />
[[Dosya:Pechenegs c.1030.svg|thumb|300px|sağ|1030 civarında Peçenekler]]<br />
Peçenekler, 9. yüzyılın ikinci yarısında [[Don Nehri (Rusya)|Don]] ve [[Kuban Nehri|Kuban]] nehirleri arasındaki bölgeye geldiler. Bu hareketleri nedeniyle [[Macarlar]]ı batıya [[Orta Avrupa]]'ya sürdükleri gibi kendileri de Karadeniz'in kuzeyine egemen oldular. [[Kiev Knezliği|Ruslar]]la bölgenin hakimiyeti için yapılan Peçenek saldırıları 1036 yılında [[I. Yaroslav (Kiev Büyük Knezi)|I. Yaroslav]] tarafından durduruldu.<br />
<br />
Peçenekler 1049'da diğer Oğuz boylarının baskısı sonucu Batı Karadeniz ve Balkanlara geldiler. Karadeniz'in kuzeyi ve Balkanlarda 11. yüzyılın sonlarına kadar önemli bir güç oldular. 1048 yılında Tunayı geçerek Bizansa akına başladılar. 1050 yılında Edirneyi kuşatan Peçenekler, 1053 yılında Bizans’ı ağır yenilgiye uğratmışlardır. 1090 yılında Büyük Çekmeceye kadar geldiler. Bu dönemde Bizanslılar batıda Peçenek Türkleri, Anadolu’dan Selçuklu Türkleri, İzmir ve civarında [[Çaka Bey]] ile uğraşıyordu.<br />
<br />
Peçenekler bu sırada İstanbul’u almak isteyen Çaka Bey ile anlaştılar. Buna göre Peçenekler karadan, Çaka Bey denizden İstanbul'u kuşatacaktı. [[Bizans İmparatorluğu]] bu tehlikeden kendini başka bir Türk kavmi olan [[Kıpçaklar]]ın yardımıyla kurtuldu. Oğuzlardan sonra Balkanlara gelmiş olan Kıpçaklarla anlaşan Bizans yöneticileri, Meriç kıyısında göçebe iki gücü birbirine kapıştırdılar. Sonuçta Peçenekler Lebounion Savaşı'nda ağır yenilgi aldılar. (28 Nisan 1091)<ref>http://www.tarihportali.org/ilk-turk-devletleri-arastirmalar/12427-pecenek-kipcak-lebounion-meydan-savasi.html Peçenek-Kıpçak (Lebounion) Meydan Savaşı</ref>. Bu olaydan sonra Peçeneklerin bir kısmı Macaristan’a çekilerek Macarlara karıştılar. Bir kısmı da Vardar nehri boylarına yerleştiler ve Slavlaştılar. Bir kısmı da Bizanslılar tarafından alınarak Kıpçaklarla birlikte Anadolu’ya Selçuklular’a tampon maksatlı yerleştirildiler. Fakat [[1071]] [[Malazgirt Savaşı]] Bizans ordusunun önemli bir kısmını oluşturan Oğuz-Peçenek-Kıpçak Türkleri saf değiştirdiler.<br />
<br />
Peçenekler Karadeniz'in kuzeyinden bügünkü [[Macaristan]] topraklarına gelmişlerdir. Peçenekler, atlı göçebe yaşam tarzı sürdürmüşler; fakat bulundukları coğrafyada siyasi bir teşekkül oluşturamamışlardır. 130 yıl kadar [[Balkan]]larda varlıklarını sürdürmüşler ve daha sonra bir kısmı [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] hakimiyetine girmiş, bir kısmı ise varlıklarını Balkanlar'da devam ettirmişlerdir. Bizans saflarındaki Peçenekler Malazgirt Savaşı'nda Selçuklu tarafına geçmişler ve savaşın Selçuklular tarafından kazanılmasında önemli rol oynamışlardır.<br />
<br />
[[Dosya:MadridSkylitzesFol173ra.jpg|thumb|300px|sağ|Peçeneklerin [[I. Svyatoslav (Kiev Büyük Knezi)|I. Svyatoslav]]’ın “skyth”lerine saldırışı ([[Yannis Skilitzes]]’in eserinden)]]<br />
<br />
== Anadolu'da Peçenekler ==<br />
Günümüzde hala İç Anadolu'nun çeşitli yerlerinde birçoğu [[Türkiye Türkmenleri|Türkmen]] geleneğini sürdüren Peçeneklerin yaşadığı bilinmektedir. Eskişehir, Ankara, Aksaray arasında bazı köy ve yer adları da bu görüşü desteklemektedir. (Ankara'nın [[Peçenek, Altındağ|Altındağ]], [[Peçenek, Kazan|Kazan]], [[Peçenek, Çamlıdere|Çamlıdere]] ve [[Peçenek, Sincan|Sincan]] ilçelerine bağlı Peçenek adında köyler vardır. Eskişehir'in Han ilçesinde Beçene köyü bulunmaktadır. [[Şereflikoçhisar]] ve bugün kısmen [[Aksaray]] İl sınırları içerisinde arada kalan bir kısım Kırsal Bölgesine ciddi sayıda Peçenekler yerleşmesi olmuş Bizans döneminde, burada Peçenek Çayırı ve bu Çayır boyu bulunan Köylere eskiden bugüne Peçenek Köyleri denilmekte, Ayrıca Şırnak'ın İdil ilçesine bağlı [[Peçenek, İdil|Peçenek]] adlı bir köy daha vardır.) Bunlarla birlikte Gümüşhane ve Bayburt yöresinde de var oldukları bilinmektedir.<br />
<br />
[[Aliuşağı, Şereflikoçhisar]] köyü halkının da Peçenek olduğu iddia edilir. 11. yüzyılda Bizans İmparatorluğu tarafından diğer Türk Devletlerine karşı tampon bölge oluşturulmak için İç Anadolu'da [[Tuz Gölü]]'nün doğusuna Aliuşağı'na ve bölge köylere yerleştirilen Peçenekler, burada Müslümanlığı kabul etmişlerdir. İlk ismi Uşak-ı Aliyyiyey-i Peçenek olan Aliuşağı köyü, günümüzdeki Aliuşağı köyünün kuzeyinde Peçenek Çayırının güneyinde bulunuyordu. Köyün ismi [[Osmanlı İmparatorluğu]] döneminde Aliuşağı oldu.<br />
<br />
Trabzon'un Çaykara ilçesine bağlı Maraşlı (eski adıyla Nefs-i Paçan) köyüne ilk yerleşenlerin Peçenek Türkleri olduğu düşünülmektedir.<br />
[[Kahramanmaraş]]'ın [[Afşin]] ilçesindeki [[Tarlacık, Afşin|Berçenek (Tarlacık)]] ismindeki köyün Peçeneklerden kalma olduğu rivayet edilir.<br />
<br />
== Ayrıca bakınız ==<br />
* [[Berendiler]]<br />
* [[Türk Boylarının Tamgaları]]<br />
* [[Peçenekçe]]<br />
<br />
== Kaynakça ==<br />
{{kaynakça}}<br />
<br />
== Dış bağlantılar ==<br />
* Prof.Dr. Saadettin Gömeç, Türk Tarihinde Peçenekler [http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1803/19055.pdf]<br />
* Dr. Akdes Kurat , Peçeneklere Dair Araştırmalar [http://www.journals.istanbul.edu.tr/iuturkiyat/article/view/1023000864/pdf]<br />
* Prof.Dr. Ahmet Taşağıl, Peçenekler [https://ahmettasagil.files.wordpress.com/2010/10/pecenekler.pdf]<br />
* [[İlk Vakayiname]] [http://www.imwerden.de/pdf/povest_vremennyx_let.pdf ''The Primary Chronicle'']<br />
{{Oğuz Boyları}}<br />
<br />
[[Kategori:Peçenekler| ]]</div>95.96.224.186