Câmi'ut-Tevârîh

Emirdağ Ekizceliler Wiki sitesinden
Şuraya atla: kullan, ara
Dosya:Mohammed kaaba 1315.jpg
Reşidüddin Hamedani'nin Cami’üt-Tevarih'inden bir minyatür, (yak. 1335), 605 yılında Muhammed'in Hacerü'l-Esved'i Kabe'ye yerleştirme hikâyesini tasvir eder.

Câmi'ut-Tevârîh (Arapça: جامع التواريخ; ǧāmiʿu t-tawārīḫ), Mahmud Gazan'dan, Moğollar ve onların hanedanlığını, sonraları Âdem'den Reşidüddin Hamedani’nin yaşadığı döneme kadar olan tüm tarihi kayıtları içeren bir kitaptır.

Yazarı

Cami’üt-Tevarih'in yazarı Reșìdeʿd-dìn Fazlullāh (12471318) Yahudi asıllı hekim, yazar, tarihçi ve İlhanlıların Farslı bir veziridir.

İçerik

Dosya:GhazanConversionToIslam.JPG
Mahmud Gazan Han'ın İslama dönüşü, Cami’üt-Tevarih

Cami’üt-Tevarih, dört farklı ana bölümden oluşur;

Birinci bölüm

Ta'rikh-i Gazani, en kapsamlı birinci bölüm,

İkinci bölüm

Kitabın ikinci cildinde yer alan "Tarih-i Oğuzân ve Türkân" adlı bölümüne dayanılarak Zeki Velidi Togan tarafından "Oğuz Destanı" adıyla yayımlanmıştır. Reșìdeʿd-dìn Fazlullāh, bu eserinde Uygurca Oğuz Kağan’dan istifade etmemiştir. Reșìdeʿd-dìn kendisine yazılı olarak verilen Tarih-i Oğuzan’ı değiştirmemiş, yalnızca Kur’an’dan ayetler, bazı tarihi kayıtlar, İran edebiyatından ve Şehname’den şiirlerle süslemiştir. Kendisince bilinen bazı isimlere ekler yapmaktan hoşlanmıştır. Destanın eski zamanlara ait kısımlarında Orta Asya’nın Çin ile münasebetleri derin bir bilgiye dayandırılmıştır. Bu bir kitaptan alınmamış, halkın hatırında yaşayan rivayetlerden çıkarılmış olabilir. İnal Yabgu zamanından önceki hanlara ait kısmının ravilerin hafızasından ziyade, rivayetlere dayandığını gösteren izler vardır. Oğuz Kağan’nın seferleri arasında en dikkat çekeni Ön Asya (İran, Mezopotamya) seferidir.

Üçüncü bölüm

Shu'ab-i panjganah (MS 2937) ismindeki Arap, Yahudi, Moğol, Frenk, ve Çinlilerin soyağacı içerikli el yazması kitabı İstanbul'da Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde bulunmakta ve şimdiye kadar hiç yayınlanmamıştır.

Dördüncü bölüm

Suwar al-akalim, bir coğrafi incelemedir. O bilinen el yazması günümüze kadar ulaşamamıştır.

Cami’üt-Tevarih'e eşzamanlı el yazmaları

Arapça el yazmaları

İki bölüme ayrılmış, birisi Edinburgh Üniversitesi'nde (151 sayfa) ve ikincisi Profesör Nasser Davud Halili derlemelerinde (59 sayfa) bulunan eşzamanda yazılmış iki farklı baskı Arapça el yazmaları bulunur.

Edinburgh'daki bölüm, 41.5 × 34.2 santimetre ölçüsünde, sayfa başına 35 satırı kapsar ve Nesih (Arapça: نسخ, nasakha, naskh) el yazısı ile yazılıdır.

Farsça el yazmaları

İki adet Farsça kopyaları İstanbul'da Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde saklanmaktadır.

Notlar

Şablon:Kaynakça

Kaynakça

Dış bağlantılar

Şablon:Commonscat