Türkçe ve Moğolcadaki ortak sözcükler

Emirdağ Ekizceliler Wiki sitesinden
Şuraya atla: kullan, ara

Şablon:Kaynaksız

Türkçe ve Moğolca Altay dil ailesine ait olup birbirlerine çok yakındırlar. Bu iki dilin birkaç bin yıl önce birbirinden kopmuş ve ayrı bir gelişim yaşamış oldukları düşünülmektedir. Dilbilimciler, iki dil arasında somut bir yakınlık saptamak için çeşitli yöntemler kullanmaktadırlar. Bir dilin varsıllığı, o dilin temel sözcükleri yanında dilbilgisi ve sesbilim yapısına da bağlıdır. Bu olgu, aynı kökenden gelen dillerin bulgulanmasında da yardımcı olmaktadır. Aşağıda sıralanan sözcükler, Türkçe ve Moğolcada ortak olarak yer almakta ve bu iki dilin ne denli benzeştiğini göstermektedir. Moğolcanın Türkçeye bu derece yakın oluşu bazı Türkologların Moğolları da Türk olarak sınıflandırmalarına yol açmıştır.Şablon:Fact Daha doğrusu, Moğolların ve Türklerin büyük olasılıkla aynı kökeni paylaştıklarıdır. Moğol dili ile Türkçe arasındaki benzerlik etkileşimle açıklanamayacak kadar yakındır bu da Moğollar ile Türklerin aynı kökten olduğu tezini güçlendirmiştir.

Beden

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca Tıvaca
kökün göğüs köks kükräk kökirek kökürök kökräk kükräk gövüs kökse hörek
tamır damar damar tamır tamır tamır tàmir tamır damar tomur damır

Doğa

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca Tıvaca
kada kaya gaya kaya kuz(Kya) aska kàyä kaya gaya kiya haya
qumaq kum gum kom kum kum kum kom çäğe kum kum
tağ dağ dağ tav tav tàğ tav dāğ tağ dag
temür demir dämir timir temir temir temir timir demir tömür demir
teŋis deniz däniz diŋgiz teŋiz deŋiz dengiz diŋgiz deŋiz deŋiz dalay
toğusun toz toz tuzan toz toz tozàn tuzan tozan toz doozun

Eylemler

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca Tuva Türkçesi
barı- varmak varmag ölgäşiv jetüv cetü yetmàk ölgäşü barmak barmak baar
sağa- sağmak sağmag havıv savuv sàğmàk savıv sağmak sağmak saar
sana- sanmak sanmag hanav sanav eseptō sänämàk sanav sānmak sanimak sanaar
sekü- sökmek sökmäk hütiv sögüv sūrū sökmàk sütü sökmek sökmäk söger
sorı- sormak soruşmag horav surav surō sorämàk sorau sōramak sorumak suraar
qanu- kanmak aldanmag aldanıv aldanuv aldanū äldänmàk aldanu āldanmak aldanmak hanar
qorı- korumak gorumag asrav korğav korğō korimàk asrav gōramak koğdimak kamgalaar

Hayvan

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca
cegeren ceylan ceyran gäzil böken ceyren cäyràn cäyran ceren cäyran
taqıya tavuk toyug tavık tavık tōk tàvuk tavık tovuk toxu

İnanç ve kültür

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca
ünen inanç inanc işanıs nanim ınanū işànç ışanıç ınanç işänç
teŋgri tanrı tanrı täŋri täŋri teŋir tängri tänri taŋrı täŋri

İnsan ve akrabalık

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca
aqa ağabey böyük gardaş ağay ağa ağa äkä abıy äğa aka

Malzeme

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca
sabağa sopa zopa tayak çıbık soyil tayak tayak tayak tayak

Ön adlar

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca
kağuray kuru guru koro kurğak kuru kuruk korı gūrı kuruk
seriğün serin särin halkınsa salkın serün sälkın salkınça salkın salkın
ügsügüü yüksek yüksäk yuğarı joğarı biyik yüksäk yuğarı beyik yüksäk

Renkler

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca
altan altın altun altın altın altın àltin altın altın altun
ulaan al al al al kızıl kızil al āi hal
xar kara gara kara kara kara kàrä kara gara kara

Siyaset ve savaş

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca
ordu ordu ordu urda Orda asker ordu urda goşun äskär
qorğuljın kurşun gurğuşun kurğaş korğasın korğoşun korğàşin kurğaş gurşun koğuşun
quralta kurultay gurultay koroltay kurıltay kurultay kurultày korıltay gurultay korultay
ulus ulus millät millät ult(ulis) ulut millät millät millet millät

Yiyecek ve içecek

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca
alim elma (alma) alma alma alma alma àlmä alma alma alma
bal bal bal bal bal bal bal bal bal bal
usun su su hıv suv suvàk su suv su
sün süt süd höt süt süt süt söt süyt süt

Zaman

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca
çağ çağ çağ sak şak çak çàğ çak çāğ çağ

Diğer sözcükler

Moğolca
Türk dilleri
Türkiye Türkçesi Azerice Başkurtça Kazakça Kırgızca Özbekçe Tatarca Türkmence Uygurca
karığu karşı garşı karşı karsı karşı karşı karşı garşı karşi
küçün güç güc kıyın küş küç küç köç güyç küç
şağı- sağanak leysan şıbakşı nöser ötkün cälä köçli yaŋğır çabğa şakırma

Kaynakça